Jan Paweł II na wieczną rzeczy pamiątkę
„Jakiej czci doznawała na przestrzeni wieków Najświętsza Maryja Panna i jakim kultem otaczał Ją Naród Polski, wyraźnie ukazują nam Jej wizerunki, często nawet przy drogach umieszczane. Wśród nich na specjalne wspomnienie zasługuje obraz czczony w kościele parafialnym w Ostrowąsie, na terenie diecezji włocławskiej, pod tytułem Pani Kujaw: Ta Dziewica Maryja, pełna łaski i miłosierdzia, zwłaszcza wobec biednych i potrzebujących, ściąga zewsząd tysiące pielgrzymów, szczególnie w uroczystość swego Narodzenia i przez cały następny tydzień (…) My więc pragnąc wyjść naprzeciw prośbie Pasterza Włocławskiego niniejszym listem udzielamy Mu prawa nałożenia temuż wizerunkowi drogocennych koron w Naszym Imieniu i mocą Naszej władzy (…) Żywimy jednocześnie nadzieję, że wierni mieszkający w tych okolicach i cała diecezja włocławska otrzymają nową zachętę do jeszcze większej czci Bogarodzicy”.
(z Breve papieskiego z dnia 25 marca 1982 r., zezwalającego na koronację obrazu Matki Bożej „Pani Kujaw” w Ostrowąsie)
Kościół w Ostrowąsie
Nad brzegiem Jeziora Plebanka rozciąga się malownicza wieś kujawska – Ostrowąs. Położona jest w pobliżu Aleksandrowa Kujawskiego i Ciechocinka. Terytorialnie Ostrowąs wchodzi w skład gminy i powiatu aleksandrowskiego, i należy do województwa kujawsko-pomorskiego. Najstarsza informacja o istnieniu osady wraz z kościołem, prawdopodobnie pod wezwaniem św. Józefa, stanowiącej własność Sióstr Norbertanek z Płocka, pochodzi z 1185 roku. Te dane stawiają Ostrowąs w rzędzie najstarszych osiedli, w których rozwijało się chrześcijaństwo na ziemiach polskich. Parafia erygowana została w latach 1325-27. Późniejsza drewniana świątynia pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny powstała w roku 1527, przetrwała jednak tylko sto lat. W 1631 roku Albert Słupski, przełożony klasztoru Norbertanów z Płocka, wystawił nowy drewniany kościół, który w 1672 roku konsekrował biskup włocławski Mikołaj Gniewosz. Już wówczas główny jego ołtarz ze słynącym łaskami obrazem Najświętszej Maryi Panny cieszył się przywilejami Stolicy Apostolskiej. W 1816 roku, po kasacie zakonu norbertańskiego, podupadły kościół został rozebrany, a dla miejscowych wiernych wybudowano drewnianą kapliczkę. Budowę murowanego kościoła rozpoczęto w 1863-64 roku. I ta budowla nie wytrzymała próby czasu, w związku z czym niedługo potem rozebrano ją, stawiając w szczycie plebanii drewnianą kapliczkę. Obecną świątynię wybudowano w latach 1914-1921. Konsekracji dokonał 8 września 1925 roku bp Wojciech Owczarek. Pod względem architektonicznym ostrowąski kościół trudno zaklasyfikować do konkretnego stylu. Niektórzy w kościelnej wieży dopatrują się podobieństwa do kujawskich wiatraków, można również dostrzec w nim wzorce gotyku pomorskiego. Do najcenniejszych zabytków sakralnych znajdujących się w kościele należą barokowe obrazy: Świętej Rodziny ze św. Janem Chrzcicielem (I poł. XVII w.), Przemienienia Pańskiego (XVIII w.), chrzcielnica w tradycjach barokowych (I poł. XIX w.), gotycki relikwiarz (koniec XV w.).
Parafia pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Ostrowąsie obejmuje wsie: Ostrowąs, Plebanka, Słomkowo i Brzeźno. W latach 1950-1978 znajdowała się pod opieką księży michaelitów, od 1978 roku wróciła pod opiekę duchowieństwa diecezjalnego. Proboszczem, który objął wówczas parafię i zapisał się w niezwykle wdzięcznej pamięci parafian był ks. Jan Matusiak. Zorganizował on sanktuarium i przygotował uroczystości koronacyjne obrazu w 1986 roku.
